Wat is emissiehandel?
We beginnen bij het begin. Emissiehandel draait om emissierechten: vergunningen die bedrijven het recht geven om een bepaalde hoeveelheid broeikasgassen uit te stoten. Eén recht staat gelijk aan de uitstoot van één ton CO2 . Dit klinkt simpel, maar het is een krachtig mechanisme. Waarom? Omdat het aantal beschikbare (vergunde) rechten elk jaar daalt. Minder rechten betekent minder uitstoot.
De prijs van emissierechten, de CO2-prijs, wordt bij Europese emissierechtenhandel bepaald door vraag en aanbod. Als de rechten schaarser worden, stijgt de prijs. Dat stelt bedrijven voor een keuze: betalen om te vervuilen of investeren in schonere, efficiëntere productiemethoden die op de lange termijn kosten besparen én beter zijn voor het klimaat.
Deze aanpak maakt emissiehandel meer dan een financiële regel. Het is een katalysator voor verandering. Bedrijven worden gestimuleerd om innovatieve technologieën te omarmen, niet alleen om te voldoen aan wetgeving, maar ook om hun concurrentiepositie te versterken. Door bedrijven gezamenlijk minder CO2 te laten uitstoten, wordt er gewerkt aan wereldwijde klimaatdoelen. En het mooie is dat bedrijven hier direct een actieve rol in spelen.
Wat kost een emissierecht?
De prijs van een emissierecht wordt bepaald door vraag en aanbod. Het aantal beschikbare rechten is beperkt en gaat ook nog eens elk jaar omlaag. Zo ontstaat er marktwerking waar het klimaat baat bij heeft. Het maakt CO2-uitstoot voor de zware industrie en energiebedrijven elk jaar flink duurder. In de periode tot 2030 is de verwachting dat de prijs van één emissierecht stijgt van € 80 naar bijna € 100, zo blijkt uit onderzoek van Statista.
Wel krijgen sommige bedrijven emissierechten gratis. Dat lijkt tegenstrijdig, maar is in sommige gevallen nodig om te voorkomen dat bedrijven hun productie verplaatsen naar een land buiten de EU. Deze regeling voor gratis emissierechten wordt wel versneld afgebouwd. In 2023 was de wereldwijde markt voor emissierechten 881 miljard euro waard.
Europese standaard
Emissiehandel is dus een economisch systeem dat bedrijven in staat stelt om uitstootrechten te kopen en verkopen. Het is ontworpen om een financiële prikkel te creëren voor het verminderen van broeikasgasemissies. Binnen de EU Emissions Trading System (ETS), ’s werelds grootste emissiehandelsprogramma, krijgen bedrijven een bepaalde hoeveelheid emissierechten toegewezen. Bedrijven die minder uitstoten dan hun limiet, kunnen hun overtollige rechten verkopen aan andere bedrijven die meer nodig hebben. Dit systeem ondersteunt de "vervuiler betaalt"-principes en stimuleert tegelijkertijd duurzame innovaties door de kosten van vervuiling te internaliseren.
Het EU ETS ging in 2005 van start en is sindsdien uitgegroeid tot het grootste emissiehandelssysteem ter wereld. Hieraan nemen 30 landen deel, waaronder alle EU-lidstaten, IJsland, Noorwegen en Liechtenstein. Samen werken zij aan het verminderen van CO2-uitstoot in Europa.
Stap voor stap steeds uitgebreider
Het belang is groot: ongeveer 10.000 bedrijven in Europa vallen onder het EU ETS. Deze bedrijven zijn verantwoordelijk voor bijna 45% van de totale CO2-uitstoot in de EU. In eerste instantie richtte het EU ETS zich op de zwaar vervuilende industrie en energieproducenten. Deze sectoren hadden de grootste impact op de uitstoot en waren een logische plek om te beginnen. Maar het systeem is niet stil blijven staan. In 2012 werd de luchtvaart toegevoegd, en sinds 2024 geldt dit ook voor de zeevaart.
De komende jaren volgen meer sectoren. Vanaf 2028 zullen ook transport, gebouwen en andere sectoren, zoals mogelijk ook afvalverbranding onder een vergelijkbaar emissiehandelssysteem vallen. Hoewel dit nieuwe systeem los staat van het huidige EU ETS, werkt het volgens dezelfde principes: een gelimiteerd aantal emissierechten en een afname van toegestane uitstoot over de tijd.
Deze geleidelijke uitbreiding laat zien hoe flexibel het EU ETS is in het aanpakken van nieuwe uitdagingen. Het systeem biedt niet alleen een route naar een duurzamer Europa, maar bewijst ook dat marktmechanismen effectief kunnen bijdragen aan het behalen van klimaatdoelen.
Hoe luierrecycling emissiehandel beïnvloedt
Door luiers te recyclen, kunnen we direct bijdragen aan de vermindering van broeikasgasemissies. Dit heeft meerdere implicaties voor emissiehandel:
- Minder emissierechten nodig: Gemeenten en afvalverwerkingsbedrijven die gebruik maken van recyclingtechnieken kunnen hun uitstoot aanzienlijk verminderen. Hierdoor ontstaan overtollige emissierechten op de markt, wat extra inkomsten genereert en de marktprijs van emissierechten verlaagt.
- Innovatie en schaalvergroting: Binnen het EU-ETS kunnen partijen kosteloos emissierechten krijgen voor subinstallaties. Luierrecycling zou hiervoor kunnen kwalificeren met benchmarks, omdat het polymeren produceert en warmte benut. Dan creëren innovatieve afvalverwerkers zowel door de recycling van luierafval, als door de benutting van warmte, nóg meer waarde in deze circulaire transitie.
- Kettingreactie: Luierrecycling kan een belangrijke katalysator zijn voor bredere bewustwording over afvalbeheer en CO2-uitstoot. Gemeenten en bedrijven die actief inzetten op luierrecycling tonen een voorbeeldfunctie, wat kan bijdragen aan meer betrokkenheid en zelfs gedragsverandering bij burgers en bedrijven.
Minder afval in verbrandingsovens verlaagt de CO2-uitstoot van gemeenten en afvalverwerkers, waardoor er minder emissierechten nodig zijn. Dit drukt de vraag naar emissierechten, wat bedrijven stimuleert om sneller te verduurzamen. Zo creëert luierrecycling niet alleen directe emissiewinst, maar ook een kettingreactie die bijdraagt aan een bredere impact in de maatschappij.
Win-win voor klimaat en economie
De emissiereductie van luierrecycling biedt samen met emissiehandel dus een unieke kans om de strijd tegen klimaatverandering te intensiveren. Door afval slim te benutten, kunnen we niet alleen broeikasgasemissies verminderen maar ook economische voordelen creëren binnen het emissiehandelssysteem. Of het nu gaat om het ontwikkelen van nieuwe markten in Europa of het vergroten van de impact in Nederland, één ding is zeker: luierrecycling heeft het potentieel om een tastbare verandering teweeg te brengen – die zich terugbetaalt.
